Ekran kartı bilgisayarın en önemli parçalarından biridir. Bilgisayarda görüntünün monitöre yansıtılmasını kısaca görüntü vermesini sağlar. Monitörlerde görülen her türlü çıkışlar monitör kartından gelen bilgilerdir. Ekran kartının ne işe yaradığı ve iyi mi çalıştığını özetlemek gerekirse öğrenmek isteyenler, aşağıdaki yazıya göz atabilirler.
Bilgisayar denince en çok duyulan terimlerden biri de monitör kartlarıdır. Görüntünün monitöre yansıtılmasını elde eden monitör kartları bununla birlikte görüntünün standardını de belirlemektedir.
Bilgisayar ekranındaki bir görüntünün kalitesi hem görüntü bağdaştırıcısı kısaca ekran kartına, bununla birlikte monitöre bağlıdır. Çünkü monitörünüz yeterince özellikli değilse, ekran kartınız ne kadar iyi olursa olsun kaliteli bir görüntü elde edilmeyecektir.
Günümüzde birçok değişik tipte üretilen ekran kartları, özelliklerine nazaran farklı video modları sunmaktadır. Monitörler görüntüleri göstermek için analog sinyaller kullanırlar. Ekran kartları ise ekrana gidecek olan görüntünün dijital bilgisini alır, kendi belleğinde depolamak suretiyle analog sinyallere çevirir ve ekrana yansıtır. Ekran kartlarının kendinde olan belleği yardımıyla, bilgisayar görüntüleri depolamak zorunda kalmaz. Ekran kartlarının bu işlevsel yapısı aynı oranda güce ihtiyacı bulunduğunu da göstermektedir. Özellikle yüksek performanslı ekran kartları büyük seviyede güç tüketmektedir.
Ekran Kartı Nedir?
Bilgisayarlarda herhangi bir işlem yapılırken, yapılan işlemi bilgisayarın ekranında görmek mümkündür. Elde edilen işlemlerin sonuçlarının alındığı ortam veya cihazlara çıkış ünitesine ekran kartı denilmektedir. Ekran kartı, öteki bir adıyla grafik kartları, bilgisayar monitöründeki her türlü makale, grafik, fotoğraf, film benzer biçimde şekillerin oluşturulmasında işlemci ile ekran arasında görev meydana getiren adaptörlerdir.
Monitörlerde görülen her türlü çıkışlar ekran kartından gelen bilgilerdir. Daha değişik olarak, ekranda oluşacak imaj; işlemci ile monitör içinde bir ara ünite olan monitör kartı tarafınca toplanıp, bilgisayarın oluşturduğu bilgiler, ekran kartı tarafınca monitöre video sinyali olarak gönderilmektedir.
Ekran kartları farklı çeşitlerde ve kalitelerde üretildiklerinden, bu kartlarla alakalı standartlar geliştirilmiştir. Bunlar; MDA (monochrome display adapter); Bilgisayar ekranında ancak harfleri, rakamları, özel karakterleri ve ASCII karakter hususi grafik simgelerini görebilir. CGA (colar graphics adapter); İlk renkli monitör kartıdır. 16 renk gösterir, yazı, grafik ve renk olmak üzere üç ayrı modda çalışır. Şu anda kullanılmamaktadır.
Hercules mono graphics; Tek renkli olmasına rağmen renkleri grinin tonlarıyla sunulmakta ve grafikleri de desteklemektedir. 720×348 piksellik çözünürlüğü ile CGA’dan daha iyi bir imaj sunmaktadır. Bu monitör kartı da şuanda kullanılmamaktadır. Günümüzde kullanılan ekran kartları grafik standardı VGA kartıdır. VGA tüm görüntü modlarıyla ahenkli olarak iş koşturmacasındadır. Sayısal sinyalleri analog sinyallere dönüştürme kanalıyla diğer kartlardan ayrılır. 64 bit veri yolu üzerinde 8 byte ve daha üstü VRAM kullanan oldukca hızlı ekran kartıdır. VGA monitör kartıyla beraber renkli monitörlerle kullanılmaya başlanmıştır.
Ekran Kartı Nasıl Çalışır?
Ekran kartları farklı çeşitlerde ve kalitelerde üretildiklerinden, bu kartlarla ilgili standartlar geliştirilmiştir. Bunlar; MDA (monochrome display adapter); Bilgisayar ekranında sadece harfleri, sayıları, özel karakterleri ve ASCII karakter özel grafik simgelerini görebilir. CGA (colar graphics adapter); İlk renkli ekran kartıdır. 16 renk gösterir, yazı, grafik ve renk olmak üzere üç ayrı modda çalışır. Şu anda kullanılmamaktadır. Hercules mono graphics; Tek renkli bulunmasına karşın renkleri grinin tonlarıyla sunulmakta ve grafikleri de desteklemektedir. 720×348 piksellik çözünürlüğü ile CGA’dan daha iyi bir imaj sunmaktadır. Bu monitör kartı da şuanda kullanılmamaktadır. Günümüzde kullanılan monitör kartları grafik standardı VGA kartıdır. VGA tüm imaj modlarıyla ahenkli olarak iş koşturmacasındadır. Sayısal sinyalleri analog sinyallere dönüştürme yöntemiyle öteki kartlardan ayrılır. 64 bit veri yolu üzerinde 8 byte ve daha üzeri VRAM kullanan oldukca hızlı ekran kartıdır. VGA monitör kartıyla birlikte renkli monitörlerle kullanılmaya başlanmıştır.
Konunun daha iyi anlaşılması için, bilgisayarda bulunan işlemci bir yazılımı ya da bu yazılımın gerektirdiği grafik ve resimlerin bilgilerini ekran kartına bir kablo aracılığı ile gönderir. Ekran kartı bu bilgileri kullanarak resmin ekranda hangi piksel boyutunda gözükeceğine karar verir. İşlemci bilgileri ekran kartına kendi hafızasında depolaması için gönderir. Daha sonra geometrik bilgiler ve komutlar ile ön belleğe gönderilir. Burada gölgelendirme adı verilen muamele uygulanır. Bu muamele sayesinde ön belleğe gönderilen bilgiler kullanılarak şeklin gerçeklik ve boyut kazanması sağlanır.
Ekran Kartı Ne İş Yarar?
Ekran kartlarının hepsinin farklı özellikleri bulunur. Fakat buna karşın 3 temel özelliğe sahiptirler. Bunlar;
Video Chip;
ekranın yansıtması gereken görüntüleri oluşturacak olan sinyalleri üretir.
RAM;
Ekrana gönderilen görüntü bilgilerinin saklandığı bölümdür. Erişimin mümkün olduğunca hızlı olması gerekir.
RAMDAC;
Grafik işlemcisinde işlenen ve video belleğine aktarılan bilgiler monitöre gönderilemez. Bunun nedeni bu sinyallerin dijital olmasıdır. Bu sinyallerin monitörlerin kabul edebileceği analog RGB sinyallere dönüştürülmesi gerekir. Bu görevi de grafik kartındaki RAMDAC ünitesi yapmaktadır. Bu üç bileşenin teknolojilerine göre performans gösterirler ve bilgisayar işlemcisine büyük oranda yardımcı olurlar. Ekran kartları PCI ya da AGP veri yolunu kullanmaktadırlar. CPU’dan aldıkları verileri çok hızlı bir şekilde ekrana yansıtırlar.
Bu da CPU’nun rahatlamasına yol açmaktadır. Ekran kartının gücü ve hafızası ekrana yansıtılan görüntünün hızını ve kalitesini belirler. Yukarıda bahsedilen 3 unsur grafik kalitesinde büyük önem taşımaktadır.
Bilgisayarlarda ekranın çalışabilmesi için bilgisayarın kasasında ya da laptopların içinde mutlaka ekran kartı olmalıdır. Bilgisayarda gerçekleştirilen her türlü yazı, grafik, resim, film gibi şekillerin oluşturulmasında işlemci ile monitör arasında görev yapan bir cihazdır.